سامانه همایش های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر

صفحه اصلی / دومین همایش بین المللی و سومین همایش ملی زیستن با کیفیت از منظر روانشناسی،مشاوره و مددکاری اجتماعی

تحلیلی بر روش های روان درمانی بر بار مراقبتی والدین و هیجان ابراز شده والدین کودکان دارای اختلال طیف اتیسم

نویسندگان :

مریم ضیائی¹ فرهاد صبوری²

1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر 2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر

کلمات کلیدی :

روان درمانی،بارمراقبتی والدین،هیجان ابراز شده،اختلال اتیسم،تحلیل تطبیقی

چکیده :

والدین کودکان دارای اختلال طیف اتیسم با چالش‌های گسترده‌ای در سطوح روانی، هیجانی و رفتاری مواجه‌اند که منجر به سطوح بالای بار مراقبتی و هیجان ابراز شده منفی در والدین می‌شود. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تحلیلی بر روش های روان درمانی بر بارمراقبتی والدین و هیجان ابراز شده بود. با بررسی و مقایسه تطبیقی چهار رویکرد روان‌درمانی شامل درمان شناختی-رفتاری، درمان پذیرش و تعهد، آموزش مدیریت والدین و روان‌درمانی مبتنی بر اعصاب بر دو مؤلفه مهم بار مراقبتی و هیجان ابراز شده والدین صورت گرفته است. مطالعه حاضر یک مرور روایتی تحلیلی با رویکرد مقایسه تطبیقی است. برای جمع‌آوری داده‌ها، جستجوی نظام‌مند در پایگاه‌های PubMed، PsycINFO، Scopus و Web of Science در بازه زمانی 2000 تا 2025 انجام شد. از بین 317 مقاله، پس از بررسی معیارهای ورود و کیفیت روش‌شناختی، 25 مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. تحلیل محتوای مفهومی به‌صورت کیفی نتایج نشان داد هر چهار رویکرد در کاهش فشار روانی والدین مؤثر هستند، اما مسیر دستیابی به این اثرگذاری، دامنه اثربخشی و پایداری آن‌ها متفاوت است. درمان شناختی-رفتاری در بازسازی شناختی و کاهش اضطراب موفق عمل می‌کند ولی در تنظیم هیجانات پیچیده محدودتر است. درمان پذیرش و تعهد در ارتقای پذیرش هیجانی و کاهش خصومت هیجانی والدین اثربخش‌تر است. آموزش مدیریت والدین از طریق بهبود رفتار کودک، فشار مراقبتی را کاهش می‌دهد ولی اثربخشی مستقیم کمتری بر هیجانات والد دارد. درمان‌های مبتنی بر اعصاب در تنظیم پاسخ‌های خودکار هیجانی مؤثرند و نویدبخش‌ترین نتایج را در کاهش هیجان ابراز شده منفی نشان داده‌اند، اما به‌دلیل هزینه‌بر بودن و نیاز به تجهیزات پیشرفته، اجرای وسیع آن با محدودیت همراه است. درمان‌های ترکیبی که به‌صورت یکپارچه از مؤلفه‌های شناختی، هیجانی، رفتاری و عصبی بهره می‌برند، می‌توانند راهکار مؤثرتری برای ارتقای سلامت روان والدین ارائه دهند. این مقاله همچنین بر لزوم پژوهش‌های تطبیقی با طراحی‌های قوی‌تر و بومی‌سازی مداخلات تأکید دارد.