سامانه همایش های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر

صفحه اصلی / اولین همایش بین المللی و سومین همایش ملی حقوق خصوصی نوین با محوریت کسب و کار و اقتصاد دیجیتال

قراردادهای دیجیتال و هوشمند

نویسندگان :

مسعود عطائی¹

1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

کلمات کلیدی :

بلاکچین،بستر اینترنتی،نرم افزار،فناوری جدید و غیر حضوری،قراردادهوشمند

چکیده :

قراردادهای هوشمند به عنوان توافقاتی مبتنی بر فناوری بلاکچین و برنامه‌نویسی خودکار، امکان اجرای خودکار شروط تعهد و ثبت تغییرناپذیر معامله را مهیا می‌کنند و انعقاد آن‌ها با حذف واسطه‌ها، شفافیت و امنیت را در فرآیند تعهدات افزایش می‌دهد؛ اما اعتبار حقوقی این قراردادها در ایران وابسته به تطبیق با ارکان قانونی از جمله قصد، اهلیت و موضوع مشخص بوده و امضای دیجیتال طبق قانون تجارت الکترونیکی معتبر شناخته می‌شود. هرچند اصول کلی حقوق مدنی این نوآوری را پذیراست، قوانین فعلی ایران فاقد مقررات صریح درباره قراردادهای هوشمند و خوداجرا هستند و در حوزه‌های همچون تعیین قانون حاکم، شناسایی دادگاه صالح و مسئولیت خطاهای نرم‌افزاری یا نقض تعهد، ابهام‌ها و خلأهای جدی حقوقی وجود دارد. مطابق تحلیل‌ها، این قراردادها در صورت تنظیم دقیق و رعایت مقررات «داده پیام» و «امضای الکترونیکی» می‌توانند معتبر شناخته شوند و قابلیت استناد قضایی و حقوقی را داشته باشند. در مبادلات مالی، بیمه، ثبت و مالکیت فکری، قراردادهای هوشمند موجب کاهش دعاوی و هزینه‌ها و افزایش امنیت و اعتماد حقوقی شده‌اند؛ با این حال برای گسترش کاربرد، نیاز به تغییرات بنیادین در قانونگذاری، آموزش تخصصی و توسعه نهادهای قضایی و فنی وجود دارد. در نهایت، قراردادهای هوشمند توانسته‌اند مفهوم تعهدات حقوقی را با فناوری بازتعریف کنند، اما توسعه آن‌ها مشروط به اصلاح و تطبیق دقیق با نظام حقوقی و استانداردهای داخلی و بین‌المللی است.