سامانه همایش های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر

صفحه اصلی / اولین همایش بین المللی و سومین همایش ملی حقوق خصوصی نوین با محوریت کسب و کار و اقتصاد دیجیتال

نقش هوش مصنوعی در کسب‌وکار در حوزه نظامی با تمرکز بر اصول بنیادین حقوق مخاصمات مسلحانه

نویسندگان :

هادی محمودی یکه باغی¹ مسعود راعی دهقی² علیرضا انصاری مهیاری³

1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد 2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد 3- دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

کلمات کلیدی :

مخاصمات مسلحانه،حقوق بین‌الملل بشردوستانه،هوش مصنوعی،کسب‌وکار

چکیده :

چکیده پیشرفت سریع هوش مصنوعی در دهة اخیر، ساختارهای اقتصادی و نظامی را دگرگون ساخته و چالش‌های حقوقی، اخلاقی و فناورانة متعددی را در سطح ملی و بین‌المللی پدید آورده است. این فناوری با قابلیت‌هایی مانند تحلیل کلان‌داده‌ها، پیش‌بینی روندها و تصمیم‌گیری خودکار، ضمن افزایش کارایی و کاهش خطاهای انسانی، آثار عمیقی بر فرایندهای تصمیم‌سازی در حوزه‌های اقتصادی و نظامی برجای گذاشته است. بااین‌حال، پیامدهای حقوقی تصمیمات خودکار، به‌ویژه در این دو حوزه، ضرورت بازنگری در مفهوم و حدود مسئولیت حقوقی را آشکار ساخته است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل نقش هوش مصنوعی در دو حوزة کسب‌وکار و نظامی و بررسی تأثیر آن بر اصول بنیادین حقوق مخاصمات مسلحانه است. روش تحقیق مبتنی بر رویکرد توصیفی–تحلیلی بوده و داده‌ها از طریق مطالعة اسناد بین‌المللی از جمله گزارش کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (۲۰۱۹)، مقررات داخلی و نمونه‌های عینی گردآوری شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که در بخش اقتصادی، بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوشمند در حوزه‌هایی مانند بازاریابی دیجیتال، مدیریت زنجیره تأمین، تحلیل ریسک مالی و خدمات پس از فروش، ضمن افزایش دقت و سرعت، چالش‌هایی نظیر سوگیری داده‌ای، نقض حریم خصوصی و ابهام در تعیین مسئولیت مدنی را به همراه دارد. در بخش نظامی نیز، ارزیابی کاربرد سامانه‌های تسلیحاتی خودکار نشان می‌دهد که افزایش سطح استقلال تصمیم‌گیری، اجرای اصول بنیادین حقوق بشردوستانه را دشوار ساخته و بر ضرورت «نظارت انسانی معنادار» تأکید می‌کند. نتایج نهایی پژوهش بیانگر آن است که پیوند میان دو حوزة اقتصادی و نظامی ناشی از ماهیت مشترک «فناوری‌های دو کاربردی» است؛ به‌گونه‌ای که الگوریتم‌ها و زیرساخت‌های داده‌محور مورداستفاده در کسب‌وکارهای دیجیتال، در سامانه‌های دفاعی نیز استفاده می‌شوند. ازاین‌رو، تدوین مقررات شفاف، جامع و الزام‌آور برای تضمین شفافیت الگوریتمی، کنترل انسانی مؤثر و پاسخگویی حقوقی در هر دو حوزه، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای بهره‌برداری مسئولانه از هوش مصنوعی به شمار می‌آید.